PAMUK LİFİ
Dünyada lif üretimi %65 bitkisel kaynaklı, %35 kimyasal kaynaklı ve %5 hayvansal kaynaklıdır. Pamuk lifleri dünyada en fazla üretilen ve tüketilen lif olma özelliğini korumaktır. Pamuk, gerek diğer liflerle karıştırılarak gerekse tek başına örme kumaşlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Örme mamuller esnek bir yapıya sahip oluşları, rahatlıkları ve kullanım kolaylıkları sebebiyle iç ve dış giyimde çokça rağbet görmektedirler. Pamuk lifleri ise örme mamullerde özellikle iç giyim ve yazlık dış giyimde tercih edilmektedirler.
T-Shirt ve Eşofmanlarda Kullanılan Pamuk İplikleri ve Özellikleri Nelerdir?
Open-end iplik: Elyafın döküntü denilecek en ucuz kısmından üretilen iplik kalitesidir.
Karde iplik: Open-end e göre daha iyi durumdaki elyaftan üretilen, kaba dokumalar ve yüzey düzgünlüğü aranmayan yerlerde, ucuz T-Shirt ve eşofman üretiminde kullanılmaktadır.
Penye iplik: Tarama işleminden geçilmiş en iyi kalitede pamuk ipliğidir. Bu iplikten imal edilen ürün yüzeyi pürüzsüz, düzgün ve temiz görünümlüdür, tüylenmez kullanılmaktadır.
Yukarıdaki ipliklerle üretilen kumaşlar ayrıca ram (bitiş), sanfor (cekmezlik), slikon (kayganlık, yumuşaklık), enzim (parlaklık) gibi tercihe bağlı işlemlerden geçirilerek mükemmel hale getirilir. Bu terbiye işlemlerini takiben ucuz istenirse direkt boya ile, kaliteli istenirse reaktif boya ile boyanarak dikişe hazır hale getirilir. Ayrıca merserizasyon işlemi ile de parlaklığı ve dayanıklığı artırabilir. Pahalı bir işlemdir. Bu işlemler aldığımız ürünün fiyatını direkt etkilemektedir. Markalaşmış firmalar kalitelerini ve markalarının prestijini korumak adına bu işlemleri yapmak zorundadırlar. Aksi halde markanın devamlılığı olmaz.
Pamuğun ürün fiyatını etkileyen bazı özellikleri:
Bunlar ölçülebilen ve kalite etkisi olan özelliklerdir.
Neps, kısa ve kalın yerlerin önemi: Neps işletmeler preses aşasında kırılan elyafların belirli bir çekirdek etrafına toplanması ile oluşan topakçıklardır. Kozadan çıkan pamukta neps yoktur. Genellikle bitkisel kökenli veya olgunlaşmamış elyaf varlığında oluşu. Pamuk elyafında olgunluk: Pamuk elyafının en önemli ve başta özelliğidir. İncelik, mukavemet gibi temel özellikleri direkt etkiler. Pamuk elyafında mukavemetin önemi: Pamuk elyafının mukavemeti olgunluk ve incelikle doğrudan ilgilidir. Elyaf mukavemeti ise iplik mukavemetini etkiler. Pamuk elyafında uzunluğun önemi: Pamukta kısa elyaf miktarının fazla olması mukavemeti düşürmekte. İplik mukavemeti azalır, iplik düzlüğü bozulur, iplik tüylenir, uçucu elyaf miktarı çoğalır. Bunlar kısa elyafın oluşturacağı bir takım olumsuzluklardır. Pamuk elyafında yabancı maddelerin önemi: Pamukta yabancı madde miktarının fazla olması standardı bozacağından ticari değerini azaltır. Pamuk elyafı içerisinde toz: Gözle görülemeyen parçacıklardır. Pamuktaki tozlar iplik üretiminde bütün iplik uniformitesini düşürdüğü gibi üretimde de randıman düşüklüğüne sebebiyet verir. Pamukta renk ve önemi: Pamuk derecesinin saptanmasında rol oynar pamuk renk ve tonlarına etki yapan bazı faktörler vardır. Pamuk elyafında inceliğin önemi: Pamuk lifinde çeper kalınlığı, kalıtma ve çevreye bağlı olarak değişir. Elyaf ne kadar ince olursa, o kadar düzgün, kolay bükülebilen ve sağlam bir yapı alır. Ülkemizde ege bölgesi pamuğu daha kalitelidir.
İster dikiş ipliği olsun, ister t-shirt, ister blue-jean kumaşı, dokuma amaçlı olsun düzgün ve kaliteli bir mamül üretmek için pamuğun özelliklerini iyi bilmek gerekir. Firmamız üretimini piyasadan hazır kumaş alarak değil, iplikten başlayarak yaptığından kalitenin kontrolu mümkün olmaktadır. Pamuğun bütün özellikleri iplik kalitesinin etkilediği gibi iplik prosesini de tayin eder ve fiyatıda etkiler. Pamuk elyaf ve iplik alınmasında ne kadar titizlik gösterilir ve amaca uygun olanı seçmede kararlı davranılırsa, işletmede de iplik oluşumu ve dokunan kumaş ile ilgili hatalar ve şikayetler o kadar azalmış olur.
